LC1 Basculant

….

W 1925 roku architekt Charles-Édouard Jeanneret, znany Światu jako Le Corbusier, w reakcji na wydarzenie jakim była paryska Międzynarodowa Wystawa Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa Przemysłowego wydał książkę  L’Art Décoratif d’aujourd’hui ( Sztuka dekoracji dziś) będącą zbiorem tekstów traktujących o kondycji sztuki użytkowej w drugiej dekadzie XX wieku.  W książce znajdziemy otwartą i radykalną krytykę stylu i idei współczesnego wzornictwa jako zbyt wymyślnych, przegadanych, o estetyce bazującej na wybujałym i zbędnym, jego zdaniem, użyciu ornamentu, koloru i formy.  Le Corbusier zdecydowanie odcinał się od panujących trendów i żądał by wzornictwo było funkcjonalne, czyste w formie i pozbawione zbędnych ozdobników oraz dostosowane do podstawowych potrzeb użytkowników. W tekstach Corbusier pisze o meblach przeznaczonych do siedzenia w następujący sposób: “Przedłużenie naszych kończyn, o odpowiedniej dla człowieka funkcji (…) to potulny sługa. Dobry sługa jest dyskretny i skromny, by pozostawić swego pana wolnym. Naturalnie dzieła sztuki to narzędzia, piękne narzędzia. Niech żyje dobry smak przejawiający się wyborem, subtelnością, proporcją i harmonią”.

Le Corbusier od teorii do praktyki w dziedzinie projektowania mebli przeszedł w 1928 roku. Zaprosił  do współpracy w tym zakresie francuską projektantkę – Charlotte Pierrand oraz swojego kuzyna Pierre’a Jeanneret’a.  Wcześniej Le Corbusier umieszczał w zaprojektowanych przez siebie wnętrzach gotowe meble produkowane masowo przez firmę Thonet (ulubionym krzesłem Corbusiera, z którego często korzystał, był Thonet 209).  Dla swoich dwóch projektów mieszkaniowych zlokalizowanych w Paryżu (nieistniejąca już Villa Church oraz Villa La Roche mieszcząca dziś Fundation Le Corbusier) Jeanneret postanowił przygotować serię autorskich mebli, wiernie oddających wyznawane przez niego idee.

Punktem wyjścia było zbadanie i zdefiniowanie podstawowych pozycji, w jakich człowiek siedzi podczas pracy i odpoczynku a następnie ścisłe dopasowanie kształtu mebli do rezultatów tych prac. Dziś wystarczy sięgnąć choćby do podręcznika projektowania Neufert’a żeby znaleźć praktyczną wiedzę na temat ergonomii, jednak ponad 90 lat temu było to innowatorskie podejście, które rozwijane na przestrzeni lat i poparte głębokimi studiami, pozwoliło Corbusierowi stworzyć kompletny system proporcji bazujący na złotym podziale, Ciągu Fibonacciego i przeciętnym wzroście dorosłego mężczyzny, nazwany “Modulor”.

Lekki i idealnie wyważony, LC1 wyposażony jest w stabilną konstrukcję ze stalowych, chromowanych rurek, która stanowi ramę dla skórzanego siedziska i podłokietników. Pierwotna nazwa fotela to Basculant czyli “przechylany”, wiąże się to ze sposobem, w jaki zostało rozwiązane oparcie.  Skórzany panel jest zamontowany do ramy za pomocą długich sprężyn, przebiegających w poprzek oparcia, które dopasowują się do kształtu pleców podczas zmian pozycji, dając nieprzerwane wsparcie i zapewniając pełen komfort. Podłokietniki zostały zredukowane do prostych skórzanych pasów wyglądających podobnie jak w krzesłach typu “safari”. Projektanci zadbali o najdrobniejsze detale łączeń  i obszyć. Całość daje wrażenie eleganckiej, lekkiej formy, pozbawionej zbędnych dodatków i ozdobników. Wszystko wydaje się być na swoim miejscu.

Fotel dostępny jest w wielu wersjach wykończenia, a sama rama może być chromowana lub pokryta satynową, czarną emalią. Siedzenia i podłokietniki wykonywane są tylko z naturalnej skóry w wielu wariantach. Największe wrażenie robi wersja z łaciatej, włochatej krowiej skóry, użycie tego materiału sprawia, że nie ma dwóch identycznie wyglądających egzemplarzy, co niewątpliwie jest dodatkową wartością.

Wczesne meble grupy projektantów powstawały okazjonalnie, jedynie w krótkich seriach (produkowanych przez Thonet) i nieprędko doczekały się wdrożenia do masowej sprzedaży ze względu na brak zainteresowania ze strony producentów. Dopiero w latach 60-tych produkcję podjęła Cassina, która do dziś sprzedaje LC1 i inne meble z serii.

LC1 ( oraz pozostałe wczesne meble z kolekcji LC ) po raz pierwszy zostały zaprezentowane publice w 1929 roku na wystawie Salon D’Automne.  Ekspozycja pokazywała otwartą przestrzeń mieszkania, której funkcje wyznaczały wyłącznie ustawione w niej meble. Seria była zmaterializowanym manifestem filozoficznych idei projektowych Le Corbusiera: funkcja definiująca formę, konsekwentna, wyeksponowana konstrukcja,  czysta estetyka oparta o idealne geometryczne proporcje i minimalistyczny detal.

Dziś trudno sobie uświadomić jak bardzo przełomowe były to projekty. Zawsze, kiedy próbuję komuś wytłumaczyć czego tak naprawdę dokonał Jeanneret pokazuję poniższe dwa zdjęcia, które poprzez kontrast pomiędzy  jego architekturą a wzornictwem przemysłowym tamtych czasów pokazują dobitnie, jak bardzo twórczość Le Corbusiera wyprzedzała epokę i miała ją zrewolucjonizować.